W okresie międzywojennym obchody patriotyczne z okazji świąt i rocznic historycznych odbywały się w Łososinie Górnej na skalę powiatową. Organizatorami i propagatorami Czynu Legionowego byli legioniści, a zarazem wybitni nauczyciele łososińskich szkół: Stanisław ODZIOMEK, Jan DROŻD i Józef MAREK.
Odegrali oni ważną rolę w historii Łososiny Górnej, ziemi limanowskiej, ale także Polski. Wszyscy trzej uczestniczyli w bojach legionowych, a po odzyskaniu niepodległości i ukończeniu studiów spotkali się w Łososinie Górnej. Tutaj swój talent i zapał pedagogiczny realizowali wśród dzieci, młodzieży i społeczeństwa, obejmując swoim działaniem cały powiat limanowski. Oto ich krótkie życiorysy.
Stanisław ODZIOMEK – 22.09.1914 roku złożył przysięgę wojskową w II Pułku Piechoty Legionów Polskich. Ukończył szkołę podoficerską Legionów Polskich w Kozienicach, skąd został wysłany na front. Ranny pod Gruzjatynem przebywał na leczeniu w Krakowie i w Zakopanem. W dniach tworzenia się Państwa Polskiego służył w Polskiej Organizacji Wojskowej, a następnie w II pułku Strzelców Podhalańskich. Przez wiele lat był kierownikiem Publicznej Szkoły Powszechnej w Łososinie Górnej. Wykazał się dużymi zdolnościami organizacyjnymi rozbudowując budynek szkoły. Był człowiekiem wszechstronnie uzdolnionym. Prowadząc szkołę zwracał wielką uwagę na wychowanie patriotyczne dzieci. Był wielkim propagatorem Czynu Legionowego. Zmarł 23 maja 1969 roku, spoczywa na limanowskim cmentarzu parafialnym. Za zasługi dla Ojczyzny otrzymał szereg wyróżnień i odznaczeń: Złoty Krzyż Zasługi RP, Krzyż Walecznych, Krzyż Legionów, Krzyż Niepodległości, Medal Dziesięciolecia Odzyskania Niepodległości.
Jan DROŻDŻ służył w Legionach od 16 sierpnia 1914 roku. W 1915 roku walcząc w II Brygadzie w Karpatach, został postrzelony i zapadł na zapalenie płuc. Następnie został przywieziony do szpitala w Wiedniu. Na skutek poniesionych ran rozkazem Komendy w 1916 r. przeniesiono go w stan ,,urlopu stałego”. Po ukończeniu studiów na Uniwersytecie Jagiellońskim w zakresie hodowli i łąkarstwa oraz praktyk w Szwajcarii, Czechosłowacji i Moraw rozpoczął pracę na Ziemi Limanowskiej. W 1929 roku w Łososinie Górnej założył Górską Szkołę Rolniczą im. Marszałka J. Piłsudskiego. Szkoła kształciła nowe kadry rolnicze w oparciu o nowoczesne szwajcarskie wzorce gospodarki górskiej. Dtożdż był patriotą za co w PRL – u był szykanowany i odsunięty od pracy pedagogicznej. Zmarł 9 grudnia 1955 roku. Pochowany został na łososińskim cmentarzu parafialnym. Za postawę patriotyczną otrzymał wiele wyróżnień i odznaczeń: Złoty Krzyż Zasługi RP, Krzyż Walecznych, Krzyż Legionów, Krzyż Niepodległości,
Józef MAREK jako uczeń 7 klasy gimnazjalnej (16 lat) zgłosił się do Legionów J. Piłsudskiego. Służył w II Brygadzie w 2 pułku artylerii. Po rozwiązaniu legionów został internowany i wywieziony na Węgry, a następnie wcielony do armii austriackiej. Po zakończeniu wojny schorowany i wyczerpany wrócił do domu – nie na długo. Po tygodniowym pobycie wrócił w szeregi Wojska Polskiego, by wziąć udział w walkach o Lwów. Po odzyskaniu niepodległości i ukończeniu studiów na Uniwersytecie Jagiellońskim w zakresie ogrodnictwa i sadownictwa został sprowadzony na Ziemię Limanowską, gdzie rozpoczął pracę jako instruktor. Jako profesor Górskiej Szkoły Rolniczej przekazywał wiedzę i umiejętności z zakresu sadownictwa i przetwórstwa owocowego. Był założycielem Podhalańskiej Spółdzielni Owocarskiej w Tymbarku. W okresie II wojny ściśle współpracował z Ruchem Oporu. Po zakończeniu wojny pomimo szykan ze strony władz pracował dla dobra regionu, a szczególnie sadowników i zakładów, które stworzył. Zmarł 3 czerwca 1958 roku. Został pochowany na cmentarzu parafialnym w Tymbarku. Za swoją pracę został wyróżniony: Srebrnym Krzyżem Zasługi RP, Odznaką Internowanych Oficerów i Żołnierzy, Odznaką Pamiątkową Ochotników.
/A.G./
